«توکل» و «توسل»، از سلسله موضوعات مهم بحث برانگیز در حوزه مباحث اعتقادی است. تعریف صحیح این اصطلاحات، چنان که با «توحید» از یک سو، و «اختیار» و «مسوولیت» انسان از سوی دیگر سازگار باشد و حریم هر دو را محفوظ بدارد، از جمله مباحث مشترک مطرح ذیل این عناوین است.
در مقاله حاضر، سلسله مباحثی را که در این موضوعات به ویژه توکل ابراز شده، بازگو و نقد خواهیم کرد. در ضمن مباحث یادشده، تعریف قابل مناقشه ای از «توکل» مطرح و دیدگاهی درباره «توسل» به چالش کشیده خواهدشد.
نقد حاضر ضمنا رویکردی محک زننده به قوت مباحث و استحکام تحلیل های مورد نقد دارد، چرا که شخص ارایه کننده آن مباحث، به بازنگری های فراتری نیز در حوزه اصول عقاید پرداخته است، که سنجشِ توان علمی وی را می طلبد.
برای مطالعه‌ی این مقاله می‌توانید به بخش «نقدهای دیگر صاحب‌نظران» رجوع کرده و یا بر روی اینجا کلیک کنید.

جلد اول کتاب با پیشوایان هدایتگر، نوشته‌ی آیت الله سید علی حسینی میلانی، بر روی پایگاه تراث قرار گرفت. جلد اول کتاب فوق، در سه بخش به بررسی و شرح زیارت جامعه‌ی کبیره پرداخته است.بخش اول این کتاب به بررسی معنای زیارت، دلیل تأکید بر زیارت ائمه (علیهم‌السلام) و همچنین بحثی در باب غلو اختصاص دارد. در بخش دوم بخش‌های ابتدایی زیارت جامعه‌ی کبیره که حاوی سلام‌هایی به اهل‌بیت (علیهم‌السلام) است شرح و توضیح داده شده و در بخش سوم به قسمت‌های گواهی و شهادت به یگانگی خداوند متعال و رسالت پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) پرداخته شده است.
برای دریافت نسخه‌ی PDF این کتاب می‌توانید به «کتابخانه‌» رجوع کرده و یا بر روی اینجا کلیک کنید.

موضوع سومین بخش از جلسات نقد کتاب مکتب در فرایند تکامل آقای طارمی به نقد و بررسی قسمت اعظمی از فصل اول کتاب مزبور که تحت عنوان «حقوق و مسؤولیت‌ها» می‌پردازد. آقای مدرسی این فصل از کتاب خود را به مروری کوتاه بر تاریخ تشیّع تا ابتدای دوران غیبت صغری اختصاص داده‌اند.
برای مطالعه‌ی این مقاله می‌توانید به بخش «نقد مکتب در فرآیند تکامل» رجوع کرده و یا بر روی اینجا کلیک کنید.

کتاب «شبهات و ردود» نوشته‌ی آقای سامی البدری از جمله کتاب‌هایی است که در دفاع از موضوع مهدویت نگاشته شده است.
این کتاب در اصل پاسخی است به شبهات کتاب «تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه» آقای احمد کاتب به منظور دفاع هرچه علمی‌تر از باورهای مهدوی در اعتقادات شیعی.
معرفی اجمالی این کتاب به همراه نسخه‌ی قابل دانلود آن اکنون در پایگاه اینترنتی تراث قرار گرفته است. شما برای مطالعه‌ی معرفی‌نامه‌ی کتاب می‌توانید به بخش «معرفی کتاب» رجوع کرده و یا بر روی اینجا کلیک کنید. همچنین برای دانلود کتاب هم می‌توانید به «کتابخانه‌» رجوع کرده و یا بر روی اینجا کلیک کنید.

آقای اکبر گنجی در مصاحبه اخیر خود با bbc ، انکار امام زمان(عج) را به کتاب مکتب در فرآیند تکامل نسبت داده است. عبارت وی چنین بود: «در کتاب مهم آقای مدرسی، "مکتب در فرآیند تکامل" نشان داده شده که هیچ گونه شاهد تاریخی مبنی بر وجود فردی به نام امام دوازدهم وجود ندارد و شیعیان هم پس از گذشت چهارده قرن، حتی یک دلیل هم ارایه نکرده اند که موجودی به نام امام زمان وجود دارد.» بررسی این جمله و ذکر نکاتی پیرامون کتاب مکتب در فرآیند تکامل، موضوع مقاله‌ای است که آقای دکتر جواد محدثین در سایت تابناک منتشر کرده‌اند. متن این مقاله اکنون در پایگاه اینترنتی تراث قرار گرفته است که شما با رجوع به بخش «مکتب در فرآیند تکامل» و یا کلیک بر روی اینجا می‌توانید آن را مطالعه کنید.

نقدی بر سخنرانی آقای کدیور با عنوان «تاملی در متون اعتقادی» در پایگاه اینترنتی تراث قرار گرفته است. در ابتدای مقدمه‌ی این مقاله می‌خوانیم: «جناب آقای دکتر کدیور در چند سال گذشته با طرح موضوع “باز خوانی تشیع” به ارائه تعریفی متفاوت از تشیع پرداخته که اگر چه متضمن تأثیرات فراوانی بر دیدگاه‌های اعتقادی است اما تا کنون آن چه که به عنوان ادله و قرائن این نظریه مطرح گردیده، هیچ همخوانی و تناسبی با ابعاد ادعا نداشته، ضمن این که از نقطه نظر مبانی و قواعد علمی و تخصصی، اشکالات متعددی بر مباحث ایشان وارد است، متأسفانه پاره‌ای از این اشکالات که طی نقدهای مکتوبی ارائه شده، به ندرت با پاسخ ایشان مواجه گردیده؛ مضاف بر این که طرح این گونه موضوعات تخصصی در جلسات سخنرانی موجب شده تا جنبه خطابی و احساسی آن بر جنبه علمی پیشی گیرد؛ چرا که اساساً جلسه سخنرانی عمومی، فاقد فضای لازم برای بررسی فنی چنین مباحثی است. »
برای مطالعه‌ی متن کامل این مقاله شما می‌توانید به بخش «نقد دیگر صاحب‌نظران» رجوع کرده و یا بر روی اینجا کلیک کنید.

سومین بخش از مجموعه مقالات «مهدویت در قرآن» با محوریت «آیات مختص» در پایگاه انترنتی تراث قرار گرفته است. در این مقاله، آقای دکتر تاجری به بررسى آیاتى مى‌پردازد که روایات متون حدیثى شیعه‌ى امامیّه، آن‌ها را مربوط به امام مهدى علیه‌السلام می‌دانند. در این گفتار، 54 آیه از قرآن و 56 روایت از امامان معصوم علیهم‌السلام آمده، که در چهار بخش تقسیم شده است: تفسیر ظاهر آیات، تأویل باطن آیات، تعیین مصداق، تمثّل و استشهاد.
برای مطالعه‌ی متن کامل این مقاله شما می‌توانید به بخش «مقاله‌های همراستا» رجوع کرده و یا بر روی اینجا کلیک کنید.

یکی از شبهاتی که با عقیده‌ی مهدویت مطرح است، وجود روایت‌های ضعاف یا مجاهیلی است که در تراث مهدویت به چشم می‌خورد. گاه گفته می‌شود که مؤلفین این تراث با ذوق خود، هر حدیثی را جمع نموده‌اند، بی‌آن که در صحت یا ضعف آن‌ها تاملی کرده باشند.
برای پاسخ به این شبهه و با رویکرد جواب به ایرادات آقای احمد کاتب، آقای علی اصغر رضوانی مقاله ی «شبهه‌ی جهالت و ضعف راویان احادیث مهدویت - بررسی احادیث مهدویت و ولادت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه)» را تدوین نموده اند. در ابتدای این مقاله روش بحث خود و پاسخ به شبهات آقای کاتب را اینگونه بیان می کند:
« ما در این مقاله‌ی مختصر، اشکال مطرح شده را در دو بخش مورد بحث و مناقشه قرار می‌دهیم:
1- بررسی منابع حدیثی و مصادری که عمدتاً تراث مهدویت در آن‌ها وارد شده است و نیز بیان مبنا یا مبناهایی که مؤلفین آن کتب در جمع آوری احادیث برای خود در نظر گرفته‌اند.
2- توجیه مجموعه‌ی احادیثی که درباره‌ی ولادت امام مهدی (عج) در مجموعه‌های حدیثی وارد شده است با در نظر گرفتن این که در میان آن‌ها، ضعاف و مجاهیل نیز وجود دارد. »
برای مطالعه ی متن کامل این مقاله شما می توانید به بخش «نقد تطور فکر شیعی» رجوع کرده و یا بر روی اینجا کلیک کنید.

یکی از مسایل مهم در تاریخ سیاسی شیعه، مواجهه ی شیعیان با موضوع غیبت امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف است. مطالعات در روایات و قرائن به جامانده نشان دهنده ی چاره جویی متنوع امامان شیعه علیهم السلام و نیز دانشمندان این مکتب است.
دکتر مجید معارف در مقاله ی «سیمای غیبت در روایات و آثار متقدمان شیعه» گزارش کوتاهی از اهم اقداماتی که جهت توجیه و تثبیت اصل پدیده ی غیبت و نیز چگونگی مواجهه با این پدیده و اداره ی امور شیعه در شرایط و عصر غیبت انجام گرفته است را ارائه کرده اند.
برای مطالعه ی متن کامل این مقاله شما میتوانید به بخش مقاله های همراستا رجوع کرده و یا بر روی اینجا کلیک کنید.

کتاب «درانتظار ققنوس: کاوشی درقلمرو موعود شناسی و مهدی باوری» اثری است به زبان عربی، نگاشته‌ی آقای سید ثامر هاشم العمیدی که ترجمه و تحقیق آن توسط آقای مهدی علیزاده به انجام رسیده است این کتاب برای بررسی و مطالعه‌ی انتقادی و پاسخی علمی به کتاب آقای احمد الکاتب و تشکیک های ایشان نسبت به باور مهدویت در شیعه تألیف شده است. شاید بتوان این کتاب را یکی از بهترین کتاب‌های عرضه شده در نقد دیدگاه‌های آقای کاتب دانست. مروری بر روش محققانه‌ی نویسنده و بهره‌گیری گسترده او از منابع تاریخی اصیل، گویای این دعوی است. پیش از این معرفی جامعی از این کتاب در پایگاه تراث قرار گرفته بود که از طریق اینجا قابل دسترسی است. اینک متن کامل کتاب نیز به علاقه‌مندان تقدیم می‌شود. برای دانلود متن کتاب (به صورت PDF فهرست دار) می‌توانید به بخش «کتاب‌خانه» رجوع کرده و یا بر روی اینجا کلیک کنید.