بازاندیشی امامت در پرتو عقل و نقل (علی ربانی)

(375 مجموع کلمات موجود در متن)
(4022 بار مطالعه شده است)  

بازاندیشی امامت در پرتو عقل و نقل

علی ربانی
کتاب نقد - شماره 38

برای گرفتن نسخه‌ی PDF لطفاً اینجا را کلیک کنید

امامت یکی از آموزه‌های مهم اسلامی است که از دیرزمان، مورد اهتمام و بحث و تحقیق مذاهب و متفکران اسلامی بوده است. در این میان، شیعه‌ی امامیه برای امامت، اهداف، رسالت‌ها و شاخص‌هایی را تعریف کرده است که به سبب آن‌ها، امامت در تفکر شیعی از جایگاه و اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است. اگر دیگر مذاهب اسلامی، امامت را از واجبات فقهی می‌دانند، شیعه آن را از اصول اعتقادی می‌شمارد.
اجرای احکام و حدود اسلامی، برقراری امنیت، گسترش عدالت و دفاع از کیان اسلام و مسلمین، از مهم‌ترین اهداف امامت و مسئولیت‌های امام است که شیعه و اهل‌سنت بر آن توافق دارند؛ اما شیعه علاوه بر امور یاد شده، تبیین معارف و احکام اسلامی و صیانت فکری و معنوی اصول و فروع اسلامی را نیز از اهداف امامت و رسالت‌های امام می‌شمارد و بلکه آن را مهم‌ترین فلسفه امامت می‌داند.
بدیهی است که تحقق این آرمان به‌صورت مطلوب، بدون برخورداری امام از علم کامل نسبت به معارف و احکام اسلامی و عصمت علمی و عملی او امکان‌پذیر نحواهد بود.
از سوی دیگر، عصمت و علم کامل به شریعت، از صفات درونی است و تشخیص آن برای افراد، از طریق متعارف ممکن نیست؛ بدین جهت راه تعیین امام، منحصر در نص شرعی و نص شرعی نیز متفرع بر نصب الاهی است.
بر این اساس، مهم‌ترین شاخص‌های امامت در تفکر شیعی عبارت است از: علم کامل به احکام و معارف اسلامی، عصمت علمی و عملی، نصب الاهی و نص شرعی، برتری امام بر افراد مشمول امامت او نیز از دیگر شاخص‌های مهم امامت است که برخی از متکلمان غیر شیعی نیز در حد شرط کمال یا شرط لزوم، به صورت مقید پذیرفته‌اند.
در نوشتاری با عنوان «بازخوانی امامت در پرتو نهضت حسینی» ادعا شده است که مفهوم امامت، در جهان تشیع دچار استحاله گردیده و در صفات و شئون امام و شاخص‌های امامت، تحول رخ داده است؛ بدین صورت که در قرن اول و دوم، امام با اوصافی غیر از آن‌چه در قرن‌های سوم و چهارم و پس از آن شهرت و رسمیت یافته است، معرفی شده.
برای مطالعه‌ی متن کامل این مقاله شما می‌توانید نسخه‌ی PDF مقاله را برا کلیک بر روی اینجا دانلود کنید.