علامه‌ی مجلسی، اخباری یا اصولی؟(443 مجموع کلمات موجود در متن) (3938 بار مطالعه شده است) 
علامه‌ی مجلسی، اخباری یا اصولی؟
علی ملکی میانجی
بخشی از مقدمه‌ی نویسنده‌ی کتاب، معرفی گویای برای این کتاب تحقیقی است:
«علامه‌ی مجلسی، اخباری یا اصولی؟: ... یکی از پرسش‌های فراروی محققان، شناخت مسلک فقهی علامه‌ی مجلسی است. از آنجا که حیات علامه‌ی مجلسی با دوران رکود بی‌سابقه‌ی علم اصول و غلبه‌ی اخباری‌گری هم‌زمان بوده، وی از سوی عده‌ای اخباریِ ملایم و از طرف برخی دیگر دارای موضعی میانه، مابین اصولی و اخباری، قلمداد شده است. و عموما برای این انتساب‌ها، مستندات و شواهد لازم ارائه نگردیده است.
با مراجعه به منابع مختلف و نیز شرح احوال علامه‌ی مجلسی، می‌توان گفت که تحقیق مستقل و مفصلی در این زمینه عرضه نشده است.
از این روی؛ نوشتار حاضر به جهت برآوردن این مهم پدید آمد و مستندات فراوانی ارائه گردید که جهت‌گیری علامه‌ی مجلسی از دو گرایش اخباری و اصولی به‌سمت گرایش اصولی را نشان می‌دهد. البته اصولیِ دوران فترت علم اصول، نه زمان تکامل و گسترش و یا دوره‌ی تدقیق آن.
این نوشته در همایش بزرگداشت علامه‌ی مجلسی به سال 1378 ش. ارائه گردیده و به طبع رسید.
نقد مقاله‌ی عقل و دین، و نقد عیار: در سال 1371 ش. مقاله‌ای با عنوان «عقل و دین از نگاه محدث و حکیم» [توسط آقای محسن کدیور] در مجله‌ی کیهان اندیشه به چاپ رسید. این مقاله با نسبت‌دادن اخباری‌گری و جمود به علامه‌ی مجلسی و ناقدان فلسفه و عرفان، به دفاع از اصول و مبانی فلسفه‌ی ملاصدرا و دیدگاه‌های علامه‌ی طباطبایی و شرح علل توقف تعلیقات بحارالانوار در زمان زعامت مرجع شهیر شیعه، آیت‌الله برورجردی، پرداخته بود.
در پاسخ به این مقاله و برای روشن‌شدن برخی از ابهام‌ها و اتهام‌های موجود، مقاله‌ی «نقد مقاله‌ی عقل و دین» ازسوی نگارنده سامان یافت و در شماره‌ی بعدی همان مجله منتشر شد.
نویسنده‌ی محترم مقاله‌ی مذکور این بحث را با مقاله‌ی مفصل دیگری با نام «عیار نقد در منزلت عقل» دنبال نمود که در نهایت؛ این مجادله با مقاله‌ی دیگری با عنوان «نقد عیار» پایان یافت.
نقدی بر نقد: از سال 1364 ش. روانشاد آقای سید جلال‌الدین آشتیانی با هواداری از فلسفه‌ی ملاصدرا، سلسله مقالاتی را در مجله‌ی کیهان اندیشه ارائه نمود و ناقدان شیعی دیدگاه‌های فلسفی و عرفانی، همانند علامه‌ی مجلسی و برخی عالمان متأخر حوزه‌ی علمیه‌ی مشهد را مورد سخت‌ترین حملات خود قرار داد.
مقاله‌ی «نقدی بر نقد» ارزیابی سه‌مقاله‌ی نخستینِ سلسله مقالات وی است که به سال 1365 ش. ازسوی نگارنده تقریر یافت و موارد متعددی از اشتباهات فاحش و نسبت‌های نادرست را به‌طور مستند روشن نمود. باشد تا در شناخت بهتر بخشی از جریانات فکری و اعتقادی جهان تشیع به کار آید.»
نسخه‌ی PDF این کتاب در قسمت کتابخانه پایگاه اینترنتی تراث موجود است. (می‌توانید از اینجا دانلود کنید)
|
